Turcja – piękny, górzysty i pełen kontrastów kraj. Gdy w 2002 roku Sławomir Derecki po raz kolejny odwiedził ten region, tym razem celem podróży nie była turystyka, lecz poszukiwanie meteorytu, który spadł w środkowej Anatolii kilkadziesiąt lat wcześniej.

W poszukiwaniu śladów z kosmosu

Jesteśmy w środkowej Turcji, na wysokości 1820 m n.p.m., w niewielkiej wiosce Kayakent, położonej w kotlinie nieopodal miasteczka Sivrihisar.
Początek sierpnia. Powietrze drży od gorąca, słońce wypala kamienistą ziemię, a na horyzoncie widać pasma gór.

Derecki wraz z towarzyszami wyruszył tropem historii sprzed czterech dekad. W kwietniu 1961 roku mieszkańcy Kayakent zauważyli na niebie niezwykłe zjawisko – ognistą smugę ciągnącą się z północy. Chwilę później usłyszeli potężny huk. Spadający z nieba obiekt okazał się meteorytem żelaznym, który uderzył w ziemię z ogromną siłą.

Spotkanie ze świadkami

Po latach Derecki dotarł do naocznych świadków tamtych wydarzeń.
Jednym z nich był Bilal Cukurbaba, rolnik, który w 1961 roku pilnował stada baranów. To on jako pierwszy zobaczył spadający ogień i wskazał miejsce uderzenia.

„Nie mogliśmy wtedy uwierzyć, że to coś z nieba. Huk był tak silny, że ziemia zadrżała pod nogami” – wspominał Bilal.

W 2002 roku, po rozmowach z lokalnymi mieszkańcami i władzami, Derecki rozpoczął badania terenu z wykorzystaniem detektora metali. Po kilku godzinach pracy, w palącym słońcu, zespół natrafił na metaliczny sygnał.

Fragment kosmicznej historii

Z ziemi wydobyto niewielki kawałek żelaza, który po analizie potwierdził kosmiczne pochodzenie. Meteoryt został sklasyfikowany jako żelazny oktaedryt średnioziarnisty IIAB, o zawartości niklu i germanium typowej dla meteorytów tego typu.

Choć odnaleziony fragment był mały, miał ogromną wartość naukową i symboliczną.
Oznaczał, że po latach udało się potwierdzić lokalizację miejsca spadku meteorytu Kayakent (39°15’48″N, 31°46’48″E) – jednej z nielicznych znanych kolizji kosmicznej materii z powierzchnią Anatolii.

[miejsce na zdjęcie: Meteoryt Kayakent – fragment żelaznego oktaedrytu IIAB]

Między rzemiosłem a nauką

Dla Sławomira Dereckiego każda taka wyprawa to nie tylko przygoda, ale i element pracy nad zrozumieniem materii pozaziemskiej, z której później powstają unikalne dzieła Galerii Derecki.

„Każdy meteoryt, który trafia w nasze ręce, to cząstka historii wszechświata. W Kayakent nie znaleźliśmy dużego okazu, ale potwierdziliśmy ślad, który połączył ludzi i materię z nieba.”

Dane meteorytu Kayakent

• Typ: Meteoryt żelazny, oktaedryt średnioziarnisty IIAB

• Rok spadku: 1961

• Rok odkrycia: 2002

• Masa znalezionego fragmentu: 86 g

• Zawartość: Ni – 8,32%, Ga – 19,9 ppm, Ge – 40,1 ppm, Ir – 1,1 ppm

• Analiza: Grady M.M., Catalogue of Meteorites, 2000

FAQ

Czy meteoryt Kayakent został odnaleziony przez Dereckiego?
Tak, w 2002 roku Sławomir Derecki wraz z zespołem potwierdził lokalizację spadku i odnalazł fragment żelaznego meteorytu.

Gdzie znajduje się obecnie meteoryt Kayakent?
Fragmenty znajdują się w kolekcjach naukowych, a dokumentacja wyprawy jest częścią archiwum Galerii Derecki.

Jakie znaczenie ma ten meteoryt?
To jedno z niewielu potwierdzonych miejsc spadku meteorytów w Turcji. Dla Galerii Derecki to dowód, że rzemiosło i nauka mogą iść w parze.

https://derecki.art/wp-admin/post.php?post=1856&action=edit